IDEA KIELCE: Budżet Obywatelski

NR PROJEKTU: 57

Ekologiczna Oczyszczalnia Wody w Zalewie

LOKALIZACJA OSTATECZNA:

TYP PROJEKTU:
INWESTYCYJNY MAŁY

KOSZT ZADANIA: 200 000.00 zł

OPIS PROJEKTU WRAZ Z UZASADNIENIEM:

ZAŁĄCZNIK : Załącznik 1 do wniosku

WERYFIKACJA MERYTORYCZNA:
projekt zweryfikowany negatywnie

UZASADNIENIE :
Przed Zalewem Kieleckim rzeka Silnica ma cechy dzikiej rzeki o naturalnym charakterze koryta, ma naturalny przebieg, meandruje. Jest to teren cenny pod względem przyrodniczym, krajobrazowym i mikroklimatycznym. Zgodnie z opracowaniem ekofizjograficznym jest to teren pokryty roślinnością wysoką o dużym stopniu naturalności, zakwalifikowany jako szczególnie istotny dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego zidentyfikowany jako kluczowy dla funkcjonowania klimatycznego, hydrologicznego i biologicznego, z organicznymi glebami torfowymi. Według posiadanej w Urzędzie dokumentacji przyrodniczej w Dolinie Silnicy zidentyfikowano zbiorowiska roślinne oraz chronione, zagrożone i rzadkie gatunki flory oraz zadrzewienia i zakrzewienia na siedliskach łęgowych, oraz chronione, zagrożone i rzadkie gatunki fauny. Przykładowo w okolicy lokalizacji projektu występuje łęg olszowo-jesionowy Fraxino-Alnetum. Należy podkreślić, że łęgi jesionowo-olszowe na północ od Zalewu Kieleckiego zamieszczone są w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej i podlegają ochronie na obszarach Natura 2000 (kod *91E0). W północnej części Zalewu zidentyfikowano również zbiorowiska szuwarów właściwych Phragmition. Istotny jest udział roślin typowych dla wilgotnych łąk, a w płatach zabagnionych także gatunków bagiennych, a duże postacie takich zbiorowisk zanotowano w dolinie Silnicy (na północ od Zalewu Kieleckiego). Na odcinku przed zalewem spotykane w Silnicy były także raki, a na całej długości kilkanaście gatunków ryb. Na terenie tym znajdują się liczne drzewa, krzewy i pozostała roślinność dziko rosnąca, o cennych walorach, i zieleń ta wymagałyby usunięcia, co kłóciłoby się z ideą projektu. Ta roślinność bowiem już obecnie pełni w pewnym stopniu funkcje filtrujące i oczyszczające wodę. Jest to teren naturalny, podmokły, koryto rzeki naturalnie tam meandruje, występują tam naturalne zawirowania wody i przeszkody, które w pewnym stopniu same przyczyniają się do oczyszczania wody i zwiększenia stopnia natlenienia wody. Realizacja projektu spowodowałaby znaczą, nagatywną przyrodniczo ingerencję w teren objęty formą ochrony przyrody, w tym np. konieczność wycięcia drzew i usunięcia pozostałej naturalnej roślinności, ingerencję w gleby, naturalne koryto rzeki, naruszenie siedlisk przyrodniczych. Nie jest uzasadnione usuwanie istniejącej roślinności naturalnej o dużych walorach przyrodniczych i prace ziemne na rzecz realizacji nowych nasadzeń innych gatunków roślin i montażu innych przeszkód filtrujących. Jest to też teren cenny dla lęgów ptaków, oraz stwarza dogodne warunki miejsc bytowania, rozmnażania i rozwoju płazów, gadów, drobnych ssaków, entomofauny wodnej i malakofauny: ślimaki i małże. Realizacja wymagałaby wykonania prac ziemnych, zniszczenia naturalnej roślinności na tym terenie, ingerencji w naturalną zieleń, prac związanych z odcinkową regulacją wód. Sztuczna ingerencja w ten teren spowodowałaby bezpowrotną utratę wartości przyrodniczych tego terenu (faunę, florę, siedliska przyrodnicze), prace budowlane powodowałyby naruszenie tarlisk, naturalnych siedlisk, zniszczenia przyrodnicze. Zdolności buforowe naturalne tego terenu przewyższają potencjalne sztuczne zdolności polderu sztucznego i przedmiotu projektu. Żeby osiągnąć wymierny efekt ekologiczny niezbędna byłaby duża powierzchnia oczyszczalni i duża chłonność roślinności oraz odpowiednie parametry przepływu rzeki. Niestabilność przepływów rzeki i okresowy przyspieszony odpływ powierzchniowy też będzie wpływać na efekt ekologiczny. Jednocześnie działania miasta dążą do likwidacji przyczyn zanieczyszczeń rzeki, w tym zminimalizowania nielegalnych wylotów i punktów zrzutu ścieków do rzeki. W praktyce projekt zakłada zamianę zieleni naturalnej, chronionej prawnie na tym terenie, na inną zieleń - sztucznie wprowadzoną, po wykonaniu prac ziemnych i prac budowlanych w naturalnym, dzikim terenie. Istnieje też ryzyko wystąpienia wezbrań i powodzi zagrażającej trwałości inwestycji. Całkowite oczyszczenie wody w analizowanych warunkach jest mało prawdopodobne, efekt ekologiczny byłby niewspółmierny do nakładów przy tej skali projekcie, na dodatek przy bardzo dużej ingerencji w naturalny, przyrodniczo cenny obszar objęty formą ochrony przyrody. Zasadny jest brak sztucznej ingerencji, w tym w koryto rzeki, na analizowanym terenie. Należy dodać, że na jakość wody w Zalewie, wpływa również stwierdzone badaniami oddziaływanie odcieków cmentarnych na jakość wód podziemnych oraz powierzchniowych. Badania chemiczne próbek wody wykazały pewną poprawę jej jakości, ale mimo to nie jest ona wolna od zanieczyszczeń. Samo więc podczyszczenie wody na wlocie Silnicy do Zalewu nie doprowadzi do uruchomienia kąpieliska na Zalewie. Obiekt nie spełniłby także funkcji przeciwpowodziowej. Brak zgodności przedmiotu projektu z zapisami uchwały nr XLI/729/10 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 27 września 2010 r. w sprawie wyznaczenia Kieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dziennik Urz. Woj. Św. Nr 293, poz. 3020), a także z ustaleniami aktu prawa miejscowego tj. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „KIELCE PÓŁNOC – OBSZAR II – Zalew Kielecki – Klonowa – Piaski”. Brak zgodności z ustaleniami aktu prawa miejscowego tj. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „KIELCE PÓŁNOC – OBSZAR II – Zalew Kielecki – Klonowa – Piaski” (dalej jako MPZP), w szczególności zapisy §50 i 52 MPZP. Zadanie zaplanowano na terenie oznaczonym w MPZP symbolami: - Zn6 – tereny zieleni naturalnej, dla których w §50 MPZP ustalono: 1) przeznaczenie podstawowe: zieleń naturalna; 2) przeznaczenie uzupełniające: obiekty małej architektury, urządzenia terenowe; 3) zakaz lokalizacji budynków; 4) zakazuje się lokalizacji obiektów budowlanych niepołączonych trwale z gruntem; 5) obsługę komunikacyjną terenu od dróg oznaczonych na rysunku planu symbolami 21KDD,16KDD, 4KDZ dla terenu Zn1, 4KDZ dla terenu Zn2, 4KDZ dla terenu Zn3, 4KDZ dla terenu Zn4, 4KDZ, 10KDD, 15KDPJ dla terenu Zn5, 10KDD, 14KDD, 7KDPR, 15KDPJ dla terenu Zn6; 6) obowiązek urządzania ścieżek rowerowych i ciągów pieszych, stanowiących powiązanie komunikacyjne z terenami przyległymi. - WS2 – tereny wód śródlądowych, dla których w §52 MPZP ustalono: 1) przeznaczenie podstawowe: wody śródlądowe, rekreacyjny zbiornik wodny, rzeka Silnica; 2) możliwość realizacji przystani i pomostów; 3) zakaz wpuszczania do cieków i urządzeń melioracyjnych ścieków wymagających podczyszczania; 4) dopuszcza się konieczne regulacje przepływu wody i związanych z tym urządzeń hydrotechnicznych; 5) możliwość lokalizacji obiektów mających na celu poprawienie jakości wody w zbiorniku; 6) wszelkie działania związane z realizacją urządzeń wodnych na ciekach naturalnych oraz wykorzystanie ich wód dla różnych potrzeb – wymagają specjalistycznych opracowań; 7) zakaz naruszania naturalnego kształtu i charakteru koryta rzeki Silnicy. MPZP jako przeznaczenie podstawowe na dominującym fragmencie tego terenu ustala zieleń naturalną, co wskazuje na zasadność pozostawienia stanu w takim, w jakim jest obecnie. Zasadnicze znaczenie ma też zakaz naruszania naturalnego kształtu i charakteru koryta rzeki Silnicy, czego nie dałoby się uniknąć w przypadku realizacji projektu. Ewentualna konieczność opracowania dodatkowych specjalistycznych opracowań przy wszelkich działaniach związanych z realizacją urządzeń wodnych na ciekach naturalnych oraz wykorzystaniem ich wód dla różnych potrzeb, a także niezbędnych decyzji administracyjnych i uzgodnień/opinii przyczyniłaby się do zagrożenia braku możliwości realizacji w trakcie jednego roku budżetowego. Ponadto w przypadku ingerencji w ciek – rzekę Silnicę, co byłoby nieuniknione w przypadku przystąpienia planowanego projektu, zastosowanie ma zakaz naruszania naturalnego kształtu i charakteru koryta rzeki Silnicy, co w konsekwencji wyklucza możliwość realizacji projektu. Ponadto teren objęty zadaniem znajduje się w granicy obszaru szczególnego zagrożenia powodzią, w obrębie którego wg MPZP zakazuje się: a) wykonywania urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych za wyjątkiem terenu UT1, ciągów pieszych i ścieżek rowerowych zlokalizowanych w terenach Zn1, Zn5, Zn6, drogi oznaczonej symbolem 4KDZ, ciągu pieszo – jezdnego oznaczonego symbolem 15KDPJ i ogrodzenia, o którym mowa w § 28 pkt 8 planu; b) sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk; c) zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód. Teren objęty jednocześnie projektowaną zmianą MPZP, który jest aktualnie w fazie opracowywania (uchwała nr XXXIV/678/2020 Rady Miasta Kielce z dnia 15 października 2020 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu „Kielce Północ – Obszar II – Zalew Kielecki –Klonowa - Piaski", zmieniona uchwałą nr XLVII/937/2021). Analizowany obszar znajduje się w granicy formy ochrony przyrody: Kieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, ustanowionego na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody, w drodze uchwały nr XLI/729/10 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 27 września 2010 r. (Dziennik Urz. Woj. Św. Nr 293, poz. 3020). Nadzór nad KOChK sprawuje Zarząd Województwa Świętokrzyskiego. Działka objęta projektem (i tereny sąsiednie) położona jest w strefie krajobrazowej A KOChK (czyli strefie o największych restrykcjach jeśli chodzi o ochronę), obejmującej tereny dolin rzecznych i cieków wodnych, narażone na zalewanie wielkimi wodami oraz pełniące funkcje korytarzy ekologicznych pomiędzy obszarami chronionymi, w części obszaru funkcjonującej z Doliną Silnicy. Dolina ta, wraz z terenami przylegającymi pełni funkcje korytarza ekologicznego, jako biocentrum różnorodności gatunkowej flory i fauny. Obszar ten posiada bogatą mozaikę siedlisk florystycznych oraz towarzyszących im zbiorowisk roślinnych, co znajduje odzwierciedlenie w składzie flory naczyniowej. Na terenie strefy A obowiązują następujące działania w zakresie czynnej ochrony ekosystemów (§ 4 ust. 1 uchwały): a) zachowanie cennych biocenoz z chronionymi i rzadkimi gatunkami flory i fauny; b) ochrona stanowisk chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; c) zachowanie wyróżniających się tworów przyrody nieożywionej; d) zachowanie w stanie zbliżonym do naturalnego dolin rzek; e) utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych oraz zwartych zadrzewień śródpolnych i zakrzewień występujących w ewidencji gruntów jako tereny oznaczone symbolem Lz; f) kształtowanie i rozwój terenów zieleni celem stworzenia ciągłości systemu przyrodniczego miasta dla poprawy warunków życia mieszkańców, wypoczynku i rekreacji; g) zachowanie korytarzy ekologicznych w systemie powiązań przyrodniczych; h) ochrona krajobrazu poprzez ochronę i eksponowanie walorów krajobrazowych i otwarć widokowych zarówno w ujęciu wewnętrznym jak i zewnętrznym. W myśl § 5 uchwały na terenie strefy krajobrazowej A zakazuje się: a) zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką; b) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego, lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych; c) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych; d) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; e) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych; f) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej. Realizacja projektu powodowałaby naruszenie ww. zakazów i niemożność zachowania działań w zakresie czynnej ochrony ekosystemów. Priorytetem jest więc na tym terenie ochrona naturalnego kształtu i charakteru rzeki Silnicy oraz jej bezpośredniego otoczenia przyrodniczego. Realizacja projektu wymagałaby czasochłonnego dokonania wcześniejszych uzgodnień z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie oraz organami ochrony środowiska, w tym Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Kielcach, ze względu na nieuniknioną ingerencję w koryto rzeki Silnicy i tereny chronione przyrodniczo. Wymagałaby także wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (ze względu na prace w korycie rzeki) i uzyskania w toku postępowania wymaganych opinii i uzgodnień innych organów, a w przypadku stwierdzenia konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko – sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko i procedury konsultacji społecznych wymaganych prawem, a także wykonania szczegółowej inwentaryzacji przyrodniczej na potrzeby tego raportu, a następnie wykonania projektu i uzyskania stosownych zgód budowlanych (minimum to dokonanie zgłoszenia robót budowlanych). Nie jest możliwe wskazanie innej lokalizacji, która spełniałaby warunki z Regulaminu BO (która mogłyby stanowić alternatywę dla wskazanej lokalizacji dz. nr ewid. 915/34 obr. 0006), na analizowanym obszarze na północ od Zalewu, gdyż część terenów zawierających w swoich granicach, bądź bezpośrednio sąsiadujących z rzeką Silnicą jest we władaniu Skarbu Państwa, w tym rzeka Silnica, częściowo są to działki osób prywatnych. Pozostały zaś teren posiada ukształtowanie powierzchni uniemożliwiające realizację inwestycji, w tym skarpy, do tego porośnięty jest gęstym, naturalnym zadrzewieniem i pozostałą roślinnością naturalną (które musiałby być usunięte w dużej części), albo brak jest tam dostępu do rzeki, co jest konieczne dla funkcjonowania obiektu będącego przedmiotem projektu. Sąsiednie tereny mają też podobne cechy przyrodnicze i objęte są zapisami wymienionych aktów prawa miejscowego.